اگر شما هم چند وقتی هست مشغول پرورش بلدرچین هستید حتما متوجه شدید که گاها یک گله بلدرچین مولد یک نواخت تخم گذاری نمیکند و یا مقدار تخم گذاری بلدرچین ها در روز کم تر از حد انتظار است و نگهداری گله توجیه اقتصادی خود را از دست می دهد.

اینکه بلدرچین ها تولیدشان به پیک نزدیک باشد و مدت دوره تخم گذاری بلدرچین طولانی تر باشد به عوامل متعددی بستگی دارد برای بررسی بهتر این موضوع لازم است عوامل تخم گذاری بهتر را در دو دوره قبل از شروع تولید و حین تولید تقسیم و بررسی کنیم.

عوامل موثر قبل از شروع تخم گذاری بلدرچین

مهمترین دوران برای یک گله مولد از زمان هچ آغاز میشود و تا ۵۰ روزگی ادامه پیدا میکند. دقت کنید اگر جوجه های اختصاص یافته برای گله مولد دوران جوجه کشی داخل دستگاه جوجه کشی و یا روزهای ابتدایی خارج از دستگاه با مشکلات  سپری کرده باشند در طول دوره تخمگذاری نمی توانند بازدهی بالا داشته باشند. بیشترین آسیب جوجه ها مربوط به از دست دادن آب در دوران هچر و روزهای اول تولد است. پایین بودن رطوبت هچر و در دسترس نبودن آب کافی برای جوجه بلدرچین ها در روزهای آغازین پرورش می تواند مشکل دی هیدراته شدن و یا همان کم آبی بدن را ایجاد کرده و صدمات جدی به اندام های بلدرچین وارد کند.

همچنین تغذیه مناسب این دوران در ساخت اندامی مناسب برای زمان تخم گذاری بلدرچین کمک مهمی خواهد کرد. جیره های با فقر غذایی در مواد معدنی و ویتامین ها عمر مفید تخمگذاری را قطعا کاهش خواهد داد.

عوامل موثر بر افزایش تخم گذاری بلدرچین به ترتیب اهمیت عبارتند از :

• جیره غذایی مناسب :

اولین و مهمترین عامل استفاده از دان بلدرچین مناسب و با کیفیت است. وقتی صحبت از دان بلدرچین میشود منظور یک دان با فرمولاسیون مناسب ایام تولید است که در سایز مناسب آسیاب یا پلیت شده است. برای آگاه شدن از اقلام مورد نیاز جیره غذایی بلدرچین تخم گذار و یا سایر جیره ها مثل دان بلدرچین گوشتی و دادن جوجه بلدرچین و یا دان بلدرچین مولد به مقالات مربوط  که در همین سایت قرار دادیم مراجعه کنید. به تاریخ ماندگاری دان توجه کنید اگر بهترین دان دنیا را در اختیار داشته باشید درصورت فساد و تشکیل قارچ ها داخل دان میتواند صدمات جدی به گله وارد کند و باعث تلفات و افت تولید شود. در زمان نگهداری دان ها دمای محیط انبار را بین ۸ تا ۱۵ درجه قرار دهید و از تماس پرندگان وحشی و حیوانات موذی در امان نگهدارید تا بیماری ها را به گله منتقل نکنند. و مسئله مهم دیگر در توزیع جیره در فاصله های زمانی منظم در طول روز می باشد بهتر است دان مورد نیاز در ۳ الی ۴ نوبت با فاصله های دو تا سه ساعت در اختیار پرنده ها قرار گیرد. توجه کنید یک بلدرچین تخم گذار بالغ روزانه حدود ۳۰ گرم دان مصرف میکند. اگر بیش از این مقدار دان در اختیار بلدرچین ها قرار گیرد موجب چاق شدن پرنده و بیماری پرولاپس شده و باعث تلفات و افت تخم گذاری بلدرچین می شود.

• آب :

در دسترس بودن دائمی آب با درجه حرارت مناسب بین ۲۰ تا ۲۵ درجه بسیار مهم است یک قطعی آب ۱۰ ساعته می تواند تا چند روز تولید گله را تهت تاثیر قرار دهد و حتی در موارد طولانی تر باعث تلفات سنگین شود.

• هوای سالن :

تهویه مناسب سالن و اکسیژن رسانی کافی باعث می شود تا بلدرچین ها کمتر با بیماری های تنفسی درگیر شوند و تولیدات بهتر و منظم تری داشته باشند. در اثر تهویه ناقص سالن تجمع گاز آمونیاک حاصل از تجمع کود می تواند آسیب جدی به تولید داشته باشد. حفظ دمای سالن به طور یکنواخت بین عدد ۲۰ تا ۲۵ درجه مخصوصاَ در سالن های مجهز به قفس در کف و بالای سالن بلدرچین بسیار تاثیر گذار است. استرس دمایی در طیور موجب کاهش مصرف دان و افت تولید میشود.

• برنامه نوری :

 اجرای یک برنامه نوردهی صحیح و مناسب برای بلدرچین ها  بسیار حیاتی و مهم است. به طور کلی بهتر است برنامه نوری را از قبل از دوران تولید داشته باشیم به طوری که  در آغاز رشد در حدود ۶۰ تا ۷۰ لوکس باشد و در هفته سوم به ۱۰ لوکس افزایش یابد و مدت روشنایی اعمال شده نیز حداقل ۱۶ تا ۱۸ ساعت باشد.

قابل توجه است که طبق برخی تحقیقات انجام یافته گروهی از پرورش دهندگان بلدرچین تا ۲۳ ساعت نوردهی را اعمال می نمایند و حتی در بعضی از مزارع صنعتی پرورش بلدرچین ایتالیا از برنامه ۲۴ ساعته نوردهی استفاده می شود. باید در نظر داشت که در هر حالت جهت دستیابی به حداکثر میزان تخم گذاری بلدرچین ، اعمال برنامه ۱۶ تا ۱۸ ساعت روشنایی ضروری است. همچنین مفید است بدانید براساس برخی گزارش های اعمال ۲۴ ساعت نوردهی سبب تسریع بلوغ جنسی میگردد در حالی که ۱۶ تا ۱۸ ساعت نوردهی باعث تاخیر در بلوغ جنسی می شود.

• قفس پرورش بلدرچین :

تجهیزات مناسب نگهداری بلدرچین باید حداقل استاندارد های لازم را داشته باشند. استفاده از یک قفس بلدرچین غیر اصولی میتواند تمام زحمات شما را از بین ببرد. شیب نا مناسب قفس ها باعث صدمه به پوسته تخم ها می شود . طراحی صحیح شبکه ها و فاصله طبقات و باکس ها از هم دیگر در هوادهی به بلدرچین ها اثر گذار است. استفاده از سینی های مناسب تخلیه کود مانع تماس کود با دانخوری های طبقات پایین دست می شود. برای درک اهمیت انتخاب مناسب ترین قفس بلدرچین مقاله کاملی در این سایت قرار داده شده که مطالعه آن برای شما خالی از لطف نیست.

راهنمای انتخاب قفس بلدرچین

برای نگه داری بلدرچین مادر، معمولاً از سالن و تجهیزات بلدرچین تخم گذار استفاده می شوند. می توان بلدرچین های مولد ( نر و ماده) را هم در سیستم پرورش بستر و هم در قفس بلدرچین نگهداری نمود. با این حال توصیه می شود در سیستم بستر سالن ها با بلوک هایی جهت نگه داری تعداد 500 تا 10000 قطعه بلدرچین مادر تقسیم شوند. طبیعتاً زمانی که تعداد بلدرچین در واحد سطح اندازه ی دانخوری و آبخوری برای هر قطعه، آشیانه تخم گذاری و غیره مطرح می شوند می بایستی توجه خاص به اندازه و سن بلدرچین ها و خصوصیات رفتاری انها معطوف داشت.

در پرورش بلدرچین مادر شرایط محیطی از اهمیت خاصی برخوردار است در این راستا بلدرچین ها می بایستی در سالن های تمیز، خشک، ضد  عفونی شده با تهویه و نور کافی و بدون کوران هوا نگه داری شده و دمای سالن تغییرات زیادی نداشته باشد. وقتی سالن ها نامناسب و مرطوب باشند بلدرچین ها کمتر غذا خورده و تولید کاهش می یابد. سالن های خیلی گرم و با تهویه کم یا ناقص فعالیت بلدرچین های نر را کاهش می دهد.

در پرورش بلدرچین مادر، نسبت پرنده ی نر به پرنده ی ماده می بایستی حداقل 1 به 4 باشد ولی عموماً پرورش دهندگان تعداد 1 به 3 را ترجیح می دهند. با اینکه تعداد بلدرچین نر در گله 30 درصد کل بلدرچین ها می باشد ولی جوجه ها به میزان 50  درصد ماده و 500 درصد نر متولد می شوند. شرایط محیطی اثر مهمی بر روی نتیجه ی تولید خواهند داشت.

تعداد جوجه هایی که متولد می شوند، همیشه کمتر از تعداد تخم هایی است که در دستگاه جوجه کشی قرار می گیرند. این مورد بستگی به بارور بودن تخم ها دارد.

معمولاً عدم باروری تخم بلدرچین بیشتر بستگی به شرایط پرنده ی نر دارد تا به اوضاع پرنده ی ماده.

عدم باروری تخم ها می تواند به دلایل زیر باشد:

1-    زیاد یا کم بودن تعداد پرنده ی نر در گله ی مادر.

2-    شرایط نامطلوب پرنده ی نرها از نقطه نظر سلامت جسمانی، نابالغ بودن خیلی پیر بودن یا تولک بودن.

جوجه های نر و ماده می توانند از روز های اول زندگی با یکدیگر پرورش یابند عملاً 35 جوجه پرنده ی نر به همراه 100 جوجه بلدرچین ماده با هم نگه داری می شوند. بلدرچین های نر و ماده می توانند به صورت جدا از هم در یک سالن نیز نگه داری شده و در شروع تخم گذاری با نسبی که قبلاً گفته شد با یکدیگر مخلوط شوند. ظاهراً این روش بهتر است. بنابراین پس از وارد شدن بلدرچین ها در سالن و عادت کردن آنها به محیط جدید، پرنده های نر به هنگام شب وارد گله شوند.

به طور کلی بسته به هدف از پرورش فنچ و مکان نگه داری آن ها ، پرورش فنچ ها به دو روش اصلی زیر صورت می پذیرد :

1 . پرورش فنچ به عنوان پرنده خانگی : در این روش یک جفت پرنده در یک قفس و یا حداکثر چند جفت پرنده در یک پرنده خانه در حیاط ، پاسیو یا گلخانه منزل نگه داری و پرورش می یابند .

2 . پرورش و تکثیر اقتصادی فنچ به عنوان یک شغل سودآور : در این روش به منظور تکثیر انبوه ، تعداد زیادی فنچ در قالب گله های مجزا به عنوان پرنده مولد در تعدادی پرنده خانه که در یک سالن مناسب تعبیه شده اند ، نگه داری می شوند .

که البته در هر دو روش با توجه به سایز تخم پرنده استفاده از دستگاه جوجه کشی امکان پذیر نیست.

صرف نظر از هدف و شیوه نگه داری و پرورش فنچ ، قفس یا پرنده خانه محل زندگی و زیست گاه پرنده بوده و تمام مراحل زندگی پرنده در داخل آن سپری می شود . از این رو پرورش دهنده فنچ باید با درک نیازها و اصول نگه داری صحیح این پرندگان ، قفس یا پرنده خانه مناسب را طراحی و اجرا نموده و بهترین و مناسب ترین شرایط محیطی را برای زندگی شان فراهم نماید . بر خلاف طراحی قفس بلدرچین که می توان  در ساخت آن از توری های مشبک با ابعاد بزرگ تر استفاده کرد در ساخت قفس فنچ باید توری مناسب تهیه شود به طوری که پرنده یا جوجه های آن نتوانند از قفس خارج شوند.

برای احساس راحتی فنچ ها در قفس یا پرنده خانه می بایست شرایط محیط داخل آن ها طوری طراحی و ساخته شود که راحتی و آرامش پرنده تامین شود . فنچ ها برخلاف طوطی سانان نمی توانند بر روی دیواره های قفس بخزند و بازی کنند . از این رو پرواز ، تنها وسیله ورزش موثر آن ها است . بنابراین طول قفس نگه داری فنچ ها بایستی حتی الامکان زیاد باشد تا امکان پرواز مناسب را برای آن ها فراهم کند .

شکل و ابعاد قفس یا پرنده خانه باید به گونه ای باشد که تمام جاهای آن در دسترس و قابل نظافت باشد . درهای قفس باید به اندازه کافی بزرگ باشد که امکان وارد کردن دست و گرفتن پرنده ها فراهم باشد و در حدی بزرگ نباشد که باعث فرار پرنده از قفس شود . در یک قفس به هیچ وجه نباید کم تر از یک جفت پرنده نگه داری شود و نگه داری تعداد بیشتر با رعایت تراکم مناسب پرنده در واحد سطح ، امکان پذیر است و بستگی به میزان بزرگی قفس دارد . در هر صورت بهتر است در یک قفس بیش از سه جفت فنچ نگه داری نشود و برای نگه داری تعداد بیشتر ( تا حداکثر 40 جفت ) باید از پرنده خانه هایی با ابعاد مناسب ( حدودا 8 متر مربع مساحت و با ارتفاع 2 متر ) استفاده شود . در هنگام آماده سازی قفس یا پرنده خانه برای فنچ ها سعی شود بزرگ ترین قفس ممکن تهیه و در صورت امکان پرنده خانه مناسب ساخته شود .

در ساخت قفس یا پرنده خانه رعایت موارد ذیل الزامی است :

1 . اجتناب از طراحی های تزئیناتی پیچیده و ایجاد فضاهایی که نظافت آن ها سخت است .

2 . اجتناب از ساخت ساختارهای استوانه ای کوتاه یا بلند در قفس های کوچک

3 . ممانعت از وجود شکاف هایی که ممکن است انگشتان پای پرنده در آن گیر کند .

4 . عدم تعبیه وسایلی از جنس فلزات سمی مثل برنز یا مس

5 . عدم تعبیه وسایلی که رنگ آن ها در حال جدا شدن است .

6 . عدم استفاده از چوب های سمی ( چوب برخی گیاهان برای فنچ ها سمی است ) به عنوان چوب نشیمن

ستر :

محلی که تخم بلدرچین ها آماده جوجه کشی درون شانه های مخصوص خود در آن قرار گرفته و تا 72 ساعت قبل از خروج جوجه ها با شرایط دمای 37.7 و رطوبت 60% در آن قراردارند، ستر نام دارد.

دما :

بهترین دما برای جوجه‌کشی بلدرچین به طور متوسط معادل 37.8-37.2 درجه می‌باشد. کاهش دما منجر به ديرتر خارج شدن جوجه‌ها از تخم‌  بلدرچین می‌شود و افزايش آن منجر به زودتر خارج شدن جوجه‌ها از تخم‌ بلدرچین می‌گردد. درجه حرارت مناسب درماشين های مختلف تا حدودی متفاوت می‌باشد. البته گاهی اوقات حساسیت بالای سنسورها چند دهم بالاتر و یا پایین تر نمایش می دهند که طبیعی می باشد.

 رطوبت:

از عوامل اصلی جوجه کشی بوده به طوری که کاهش یا افزایش بیش از حد آن مشکلاتی را در روند جوجه درآوری تولید می کند. در دستگاه جوجه کشی رطوبت به طرق مختلف (ظرف آب درونی، رطوبت سرد و یا اسپری ریز قطرات آب) تامین میشود. نحوه تامین رطوبت براساس  ابعاد و تهویه دستگاه توسط کارخانه سازنده مشخص میگردد، ولی کاربر براساس شرایط محیطی و تجربه می تواند منابع دیگر تامین رطوبت را به دستگاه خود اضافه نماید.

دمای موجود در ماشين های جوجه‌کشی باعث دی هیدراته شدن (ازدست دادن آب) تخم‌ و تلفات جنين می‌شود. از اين رو توجه به رطوبت مناسب از اهميت بسياری برخوردار است. از طرفی کاهش رطوبت ماشين جوجه‌کشی منجر به افزايش تبخير و بزرگ شدن  کيسه‌های هوايی داخل تخم می‌شود. در نتيجه نوک جوجه زود تر به اطاقک هوایی می‌رسد و مشکل جمع نشدن کامل زرده و عفونت کیسه زرده در جوجه بلدرچین ها مشاهده می شود. همچنين افزايش رطوبت نيزمنجر به وسعت دير بهنگام کيسه هوا شده و جوجه بلدرچین در اين زمان قادر به تنفس نخواهند بود.

تهويه:

 طی دوره جوجه‌کشی بلدرچین اکسيژن مورد نياز جنين توسط منافذ موجود در پوسته تخم‌ بلدرچین تامين می‌شود. دی‌اکسيدکربن نيز از همين منافذ خارج می‌گردد. ميزان اکسيژن مورد نياز جهت رشد جنين حدود21% می‌باشد. به ازای هر1% کاهش ميزان اکسيژن 5%ميزان جوجه‌دهی کاهش می‌يابد. همچنين عدم خروج دی‌اکسيدکربن و تجمع آن در اطراف تخم‌ ها منجر به کاهش درصد جوجه درآوری می‌شود. در دستگاه های جوجه کشی پرتابل تهویه توسط دریچه های ورود هوای تازه و خروج هوای آلوده و همچنین فن های تخلیه کننده هوا صورت می گیرد. در برخی از دستگاه ها هوای خنک تازه از دریچه های پایینی وارد شده و بعد از ورد به محوطه هیتر و گرم شدن در دستگاه پراکنده می شود همچنین هوای الوده همراه با هوای گرم به سمت بالای دستگاه رفته و از دریچه های تخلیه خارج می شود. تهویه محل استقرار دستگاه امر مهمی در جوجه کشی بلدرچین و سایر طیور می باشد.

چرخش تخم‌ بلدرچین :  

هنگام چیدن تخم بلدرچین ها در دستگاه جوجه کشی انتهای پهن (قسمت کیسه هوایی) رو به بالا و انتهای تیز آن رو به پایین قرار می گیرد . چنانچه این عمل صورت نگیرد سر جوجه در قسمت  باریک قرار می گیرد و جوجه در روز پایانی قادر به تنفس نمی باشد. اگر عمل چرخش به طور منظم انجام نگیرد باعث چسبندگی جوجه بلدرچین به پوسته شده و میزان جوجه درآوری کاهش می یابد. عمل چرخاندن موجبات گرم شدن يکنواخت تخم‌ بلدرچین ها را نيز فراهم می‌کند. اين عمل چندين بار در طی روز انجام می‌گيرد. تعداد دفعات چرخش در طی روز حداقل 6-4 بار و در برخی از ماشين های جوجه‌کشی هر 1ساعت يکبار انجام می‌شود .

هچر :

سه روز باقی مانده، يعنی از روز (13 – 17 در بلدرچین) تخم‌بلدرچین ها را در داخل دستگاه هچر (جوجه‌گير) قرار می‌دهند که دمای آن2/37 درجه و رطوبت آن 75% است .

در دستگاه هچر از سه عامل از عوامل چهارگانه مذکور در ستر مورد توجه می‌باشد:   دما، رطوبت، اکسيژن

رطوبت بيشتر در دستگاه هچر به اين علت است که بعد از روز 14 جنين تنفس دارد، و دی‌اکسيدکربن و آب ترکيب شده و منجر به شکستگی پوسته‌ها می‌شوند. همچنين جنين در روز 14 مقداری از کلسيم پوسته تخم را برداشت می‌کند 

در طی دوره 17 روزه جوجه‌کشی تخم‌بلدرچین ها 14 روز در ستر و 3 روز در هچر قرار دارند، زمان انتقال تخم‌بلدرچین ها ازستر به هچر به شرايط تخم‌ ها بستگی دارد. در حقيقت زمانيکه 2-1% تخم ها نوک زده شوند زمان انتقال تخم بلدرچین به هچر است

نکات طلایی در جوجه کشی بلدرچین

- تخم نطفه دار بلدرچین که از مولد های نگهداری شده در قفس بلدرچین تخم گذار تهیه می شود بسیار مناسب تر از تخم های جمع اوری شده از بلدرچین های نگهداری شده در بستر می باشد.

- حداقل هفته ای یکبار به گله مولد مولتی ویتامین محلول در آب داده شود تا آمار هچ بیشتر و جوجه های تولید شده سالم تر باشند.

- دمای محیط نگهداری تخم ها قبل از جوجه کشی بین 16 تا 20 درجه باشد.

- بهترین  مدت زمان نگهداری گله بلدرچین تخمگذار از زمان شروع تخمگذاری 6 الی 9 ماه می باشد.